04.12.2024 10:00 5 TS
fot. K. Konofał
Są to jedyne archeologiczne badania hut szkła na terenie Pomorza, których wyniki przyczyniają się do odtworzenia historii i sposobów produkcji szklarskiej w Polsce. W Urzędzie Gminy Choczewo będzie można wysłuchać wykładu dotyczącego najnowszych odkryć archeologicznych w Szklanej Hucie w gminie Choczewo.
W październiku 2024 roku archeolodzy z Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego kontynuowali badania wykopaliskowe na terenie XIX-wiecznej huty szkła w Osiekach Lęborskich. Drugi sezon prac przyniósł niezwykle cenne informacje o funkcjonowaniu huty oraz jej roli w produkcji szkła na Pomorzu.
Huta w Osiekach jest jednym z nielicznych nowożytnych zakładów szklarskich w Polsce, które przetrwały w stosunkowo dobrym stanie. Prace archeologiczne prowadzone przez zespół pod kierunkiem Marcina Wagnera rzucają światło na techniki produkcji szkła stosowane w XIX i XX wieku.
Pierwszy etap badań w 2023 roku koncentrował się na nieinwazyjnej analizie terenu, gdzie odkryto 15 anomalii sugerujących obecność dawnych konstrukcji produkcyjnych. Archeolodzy odsłonili m.in. fragmenty pieca szklarskiego i wapiennika, w którym przygotowywano wapno palone. Znaleziono również ceramiczne i kamienne formy do produkcji butelek, które były wykorzystywane w regionie – m.in. w Gdańsku i Pucku.
— Podczas tegorocznych badań udało się odsłonić kolejny fragment pieca, przy którym hutnicy wydmuchiwali butelki. Tutaj znaleziono m.in. bardzo dużych rozmiarów żelazną łyżkę, związaną z produkcją szkła, kolejne narzędzia szklarskie, a także formy oraz fragmenty wytworzonych w hucie naczyń - informuje Marcin Wagner, archeolog z Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, badacz historii szkła, kierownik wykopalisk w Szklanej Hucie.
W drugim wykopie odsłonięto kamienno-ceglaną konstrukcję, najprawdopodobniej związaną z produkcją szyb okiennych. Wykonywano je z ogromnych szklanych cylindrów, z których odcinano górną i dolną część, a następnie rozcinano. Poprzez ponowne ich podgrzanie możliwe było prostowanie i kształtowanie szyb wypukłych po środku. Duża ilość fragmentów szyb okiennych, znaleziona wewnątrz tej konstrukcji, wskazuje na tę właśnie funkcję pieca.
Archeolodzy badali również pozostałości budynku mieszkalnego – tzw. „leśniczówki”.
— Badania pozwoliły ustalić, iż jego ściany były zbudowane z cegieł wypalanych oraz w górnej części – cegieł suszonych. Świadczy to o wykonaniu ścian w tzw. technice muru pruskiego. Ściany wewnętrznych pomieszczeń były zaś ozdobione pięknymi wzorami geometrycznymi, wykonanymi czerwonym, żółtawym i czarnym kolorem. W niektórych pomieszczeniach zachowała się drewniana podłoga, wykonana z długich desek ułożonych na poprzecznych legarach - zauważa archeolog.
Jak opisuje Wagner wejście do budynku znajdowało się od strony południowej, gdzie odsłonięto pozostałości schodów.
— Budynek był ogrzewany piecami kaflowymi, do których budowy użyto zdobionych kolorowym szkliwem kafli z kaflarni Fishera w Lęborku, oraz białych kafli sprowadzanych ze Szczecina. W zawalonych pomieszczeniach odkryto fragmenty porcelanowej zastawy zdobionej kobaltowym wzorem „Indische Blau”, charakterystycznym m.in. dla wałbrzyskich wyrobów z końca XIX i pocz. XX w., fragmenty majolikowej lampy, szklane butelki oraz szklanki - wylicza.
Huta szkła w Osiekach Lęborskich działała od 1806 do 1907 roku, lecz badania sugerują, że jej infrastruktura mogła być wykorzystywana aż do lat 40. XX wieku. Odkrycia archeologiczne pomagają odtworzyć historię produkcji szklarskiej na Pomorzu oraz zrozumieć znaczenie tego regionu w rozwoju przemysłu szklarskiego w Polsce.
Wykład dotyczący najnowszych odkryć archeologicznych w Szklanej Hucie odbędzie się 11. grudnia 2024 roku o godz. 12 w sali konferencyjnej w budynku Urzędu Gminy Choczewo przy ul. Pierwszych Osadników 17.
Byliście świadkami zdarzenia w naszym regionie? Chcecie aby nasza redakcja zajęła się jakimś tematem? Czekamy na Wasze sygnały i informacje. Można kontaktować się z naszą redakcją za pośrednictwem strony facebookowej i mailowo: [email protected]. Dyżurujemy także pod numerem telefonu 729 715 670.
